Nobel Ödülü, Alfred Nobel’in ölmeden önce vasiyetini yazarak, servetinin %94’lük bir bölümünü alanında başarılı kişilere bağışlaması ve bunun bir ödül olarak dağıtılmasını istemesi ile verilmeye başlamıştır. Nobel Ödülü;
- Fizik
- Kimya
- Tıp
- Barış
- Edebiyat alanında verilmektedir.
1969 yılında bu kategorilere Ekonomi dalı da eklenmiş olup toplamda 6 kategoride dünya çapında başarılı olan kişilere Nobel Ödülü verilir. Nobel Ödülü bilim ve edebiyat dünyasının en prestijli ödülüdür.
Nobel Ödülleri 2021 yılında bu kategorilerde tam 13 kişiye verildi. Nobel Komitesi tarafından belirlenen bu kişiler alanında birbirinden başarılı işlere imza atmıştır. Her yıl olduğu gibi 2021 yılında da çeşitli çalışmalar ile ödülü almaya hak kazanan isimler ve kategoriler ise şu şekildedir.
Nobel Barış Ödülü
Nobel Barış ödülü 329 aday arasından seçilen, Filipinler ve Rusya’da ifade özgürlüğü için demokrasi adına büyük çaba gösteren Maria Ressa ve Dmitry Muratov adlı iki gazeteciye verildi. Komite başkanı tarafından ülkesi Filipinler’de otoriter eğilimlere karşı ifade özgürlüğünü savunan Maria Ressa’nın mücadelesi gerekçe gösterildi. Rus Novaya gazetesinin genel yayın yönetmenliğini yapan Dmitry Moratov verdiği cesur mücadele ile ödüle layık görüldü.
Nobel Edebiyat Ödülü
2021 yılı Nobel Edebiyat ödülünün sahibi Zanzibarlı Abdulrazak Gurnah oldu. Komite ifadesinde, kültürler ve kıtalar arasındaki körfezde sömürgeciliğin etkilerine ve mültecilerin kaderine nüfuz etmesine yönelik gösterdiği merhametli ve taviz vermeyen tavır nedeniyle ödüle layık görüldüğü belirtildi.
Tanzanyalı yazar, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan ilk siyahi Afrikalı yazar olarak tarihe geçti. Gerçekçi anlatımı, klişeden uzak betimlemeleri ve Doğu Afrika yaşamını gözler önüne seren eserleri ile okuyucularına başka bir dünyanın kapılarını aralayan yazarın pek çok önemli eseri bulunuyor.
Nobel Kimya Ödülü
2021 Nobel Kimya Ödülü, Alman Benjamin List ile İskoç asıllı Amerikalı David W.C. MacMillan isimli iki kimyager tarafından kazanıldı. Düzenlenen basın toplantısında Benjamin List ve David MacMillan’ın molekül inşasında yeni ve mahir bir araç olan “asimetrik organokatalizi” geliştirmelerinden ötürü ödüle layık görüldükleri belirtildi. İki bilim insanının geliştirdiği bu araç ile farmasötik araştırmalarında önemli bir etki gerçekleştiği ve bu aracın çevre dostu bir kimya meydana getirdiğinden bahsedildi.
Nobel Kimya Komitesi Başkanı Johan Aqvist yaptığı açıklamada “Bu kataliz kavramı basit olduğu kadar dahice bir fikir. Gerçek şu ki birçok insan bunu neden daha önce düşünmediğini sorguladı.” dedi. İki farklı profesörün birbirlerinden habersiz geliştirdikleri bu yeni yöntem, ilaç üretimi ve güneş enerjisi alanlarında kullanılabiliyor.
Nobel Ekonomi Ödülü
2021 Nobel Ekonomi Ödülü üç kişiye verildi. Asgari ücretin günlük hayata etkisi üzerine çalışan David Card, Joshua Angrist ve Guido Imbens adlı üç ekonomist, ödülü paylaştı. Bu üç ismin ortak noktası, doğal deneylerin kullanılmasına öncülük etmeleri olarak gösterildi.
Doğal deney süreçleri, hükümetlerin verdiği kararların gerçek hayata etkisini ölçmek üzere geliştiriliyor. Prof. David Card, asgari ücrete yapılan artışların istihdam üzerindeki etkileri konusunda yaptığı doğal deney içeren araştırmalarıyla biliniyor. Yaptığı çalışmalar sonucunda asgari ücrete yapılan zamların istihdam sayılarını düşürdüğü fikrinin tekrar gözden geçirilmesini sağlamıştı.
Joshua Angrist ve Guido Imbens’in sebep ve etkilerle ilgili kesin sonuçlara doğal deneyler sonucu ulaşılabileceğini savunan biçimde metodolojik sorunları çözmeleri, onları Nobel Ödülü sahibi yaptı. Ödülün yarısı David Card’a verilirken diğer yarısı iki ekonomist arasında paylaştırıldı.
Nobel Fizik Ödülü
Nobel Fizik Ödülü Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann ve Giorgio Parisi arasında paylaşıldı. Ödülün yarısı Japon meteorolog ve klimatolog Syukuro Manabe ve Alman oşinograf ve iklim modelleyicisi Hasselmann’a, diğer yarısı da İtalyan teorik fizikçi Giorgio Parisi’ye verildi.
Parisi, atomdan gezegen ölçeğine kadar fiziksel sistemlerde dalgalanmalar ve düzensizliğin etkileşimini keşfettiği için; Manabe ve Hasselmann ise karmaşık sistemlerin kavranmasına ezber bozan katkı sundukları için ödüle layık görüldüler.
Nobel Tıp Ödülü
Nobel Tıp Ödülü, Amerikalı fizyolog David Julius ve Amerikalı moleküler biyolog ve sinirbilimci Ardem Patapoutian tarafından kazanıldı. Sıcaklık ve dokunma reseptörlerini keşfettikleri için ödüle layık görülen bilim insanlarından Ardem Patapoutian’ın keşfinin ısının, soğuğun ve mekanik gücün, dünyayı keşfetmemizi sağlayan sinir sinyallerini nasıl harekete geçirdiğini anlamamıza yardımcı olduğu, Nobel Komitesi Başkanı Thomas Perlmann tarafından dile getirildi.
