Dünyada pek çok insan farklı göz ve ten rengi çeşidine sahiptir. Göz renkleri genel olarak mavi, yeşil, ela, kahverengi olsa da bunların dışında gri, kehribar gibi farklı çeşitleri de görmek mümkündür.
Göz rengi gibi ten rengi de insandan insana farklılık gösterir. Buğday ten rengi başta olmak üzere beyaz ve esmer ten renklerini de sıklıkla görmek mümkündür. Gözler her ne kadar çevrede olup biten şeylerin fark edilmesini sağlasa da estetik açıdan da önemli bir özelliğe sahiptir. Öyle ki günümüzde pek çok kişi göz rengini değiştirmek için estetik operasyonlar bile yaptırmaktadır. Ten rengi ise güneşte bronzlaşarak veya solaryum etkisi ile bir miktar değişebilir.
Göz Rengi Nasıl Oluşur?
Eğer biyoloji dersi aldıysanız, Punnett karesi adlı tablo hakkında bir fikir sahibisinizdir. Bu tabloda anne ve baba mavi gözlü ise çocuklarında mavi gözlü olacağı, kahverengi gözlüyse çocukların da kahverengi gözlü olacağı gösterilir. Her ne kadar bu bilgi doğru olsa bile bir çocuk iki ebeveynden farklı bir göz rengine de sahip olabilir.
Bilim insanlarına göre yaklaşık 16 gen göz rengini belirler. İnsanlarda göz rengini belirleyen en önemli iki gen OCA2 ve HERC2 olarak adlandırılır. Genler “aleller” denilen bir bölüme sahiptir. Göz rengini belirleyen alel bölümü baskın ve çekinik olarak iki farklı türe sahiptir. Eğer ebeveynlerden gelen iki alel aynı ise çocuğun da ebeveynleri ile aynı göz rengine sahip olması beklenir. İki farklı alele sahip olması durumunda gelecek nesillerde çekinik genlerin görülmesi mümkündür. Böyle bir durumda anne babadan farklı olarak çocuğun göz rengi değişebilir.
Göz rengini oluşturan diğer bir etken ise melanin pigmentidir. Melanin pigmenti ne kadar fazla ise göz rengi o kadar koyu olur, az ise de o kadar açık olur. Bu durumda kahverengi gözlerin daha fazla melanin pigmenti içerdiğini mavi ve yeşil göz renklerinin ise daha az melanin pigmentine sahip olduğunu söylemek mümkündür.
Göz Rengi Kimden Gelir?
Bebeğin göz rengini belirleyen pek çok etken vardır. Fakat göz rengini belirlemede en önemli etmenlerden birisi de anne babanın rolüdür. Esas olarak ebeveynlerden gelen genler ile çocukların göz rengi arasında büyük bir ilişki vardır. Aynı zamanda bebeklerin göz rengini ebeveynlerin anne ve babası da belirleyebilir. Bu yüzden çocuğun göz rengini hesaplarken aileyi de baz almak gerekir.
Ten Rengi Nasıl Oluşur?
İnsanlar zamanla ten renginden göz rengine kadar tepeden tırnağa bir değişim yaşayarak bugüne geldi. Günümüzde buğday, esmer, beyaz gibi pek çok ten rengine sahip insan görmek mümkündür.
Aslında ten renginden göz rengine kadar pek çok oluşumun temelinde melanin pigmenti rol oynar. Deride iki farklı türde bulunan melanin pigmenti eumelanin ve pheomelanin olarak adlandırılır.
Eumelanin kahverengi-siyah rengin oluşumundan sorumlu iken; pheomelanin sarı-kırmızı renkleri verir. Eğer bir kişide eumelanin fazla ise o kişinin koyu tenli olması kaçınılmazdır. Aksi durumda pheomelanin üretimi fazla ise kişinin ten rengi açık olur.
Ten Rengimizi Ne Belirler?
Resim sanatı ile uğraşanlar için ten rengini belirlemek oldukça kolaydır. Bunun için tek yapılması gereken kırmızı, sarı ve beyaz rengi birleştirmektir. Fakat iş bunu biyolojik olarak açıklamaya gelince durum biraz daha güçleşiyor. Çünkü ten rengini oluşturan pek çok etmen vardır. Melanin pigmenti de bunlardan birisidir.
Pigment miktarının düşük olması tek renginin daha açık olmasına neden olurken fazlalığı da daha koyu olmasına yol açar. Ten rengini belirleyen diğer bir etmen ise genlerdir. Bu genler genel itibari ile şu şekilde sıralanabilir:
- MC1R
- Kit ligand (KITLG)
- SLC24A5
