Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Türk bilim tarihinin en önemli kurumlarından birisidir. Boğaziçi Üniversitesi’ne bağlı olarak faaliyet gösterir. 110 yıllık tarihi kökeniyle birçok alanda Türk toplumuna hizmet vermiş ve keşiflerde bulunmuştur. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’nün ilgilendiği alanlar ise şunlardır: Deprem, astronomi, tsunami, meteoroloji ve nükleer denemeleri gözetleme.
Kandilli Rasathanesi, ülkemizde genellikle büyük depremlerin yaşanmasının ardından popülerlik kazanıyor. Oysa geçmişten bugüne yılın her günü birçok çalışmayla topluma birtakım kolaylıklar sağlıyor. Bunun en basit örneği hava durumu tahminleridir. Osmanlı döneminden bu yana meteorolojik gözlemleme yapan Kandilli Rasathanesi, dünya genelindeki meteorolojik gözlemevleri arasında oldukça saygın bir konumdadır.
Eskiden sadece meteoroloji alanında insanlar tarafından bilinen Kandilli Rasathanesi, son 30 yılda ülkemizde artan depremlerden dolayı artık daha fazla ismi duyuluyor. Özellikle anlık deprem bildirim sayfası ülke genelinde en çok tıklanan internet sitesi arasında yer alıyor.
Kandilli Rasathanesi Ne İşe Yarar:
Ülkemizde yaşanan her depremin ardından gözler büyük oranda Kandilli Rasathanesine çevriliyor. Çünkü depremler ile ilgili şiddet ve merkez üssü konularında en doğru bilgi Kandilli Rasathanesi üzerinden ulaşılıyor. Peki Kandilli Rasathanesi nedir, ne iş yapar?
Öncelikle Rasathane kelimesinin anlamını bilmekte fayda var. Rasat, Türkçede gözlem anlamına gelmektedir. Hane ise bilindiği üzere ev manasını taşır. Rasathanenin kısa karşılığı gözlemevidir. Gözlemevleri temel prensipte sadece depremleri ölçmekle kalmaz, aynı zamanda uzaydaki her türlü hareketliliği gözlemler ve veriler toplayarak detaylı analiz oluşturur.
Rasathanelerin kurulduğu yerler de birtakım özellikler göz önünde bulundurularak tercih edilir. Her noktaya rasathane kurulamaz. Öncelik yapı yüksek ve hâkim bir konumda olmalıdır. Ayrıca hava durumlarının yıl boyunca büyük oranda açık olan noktalar seçilir. Böylelikle daha iyi bir gözlem yapılması sağlanır.
Kandilli Rasathanesi 1982 senesine kadar Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan bir eğitim kurumuydu. Ancak çıkarılan bir yasa ile 1982 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nin bünyesine teslim edildi. Sonrasında da ismi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü olarak revize edildi.
Kandilli Rasathanesi Ne Zaman Kuruldu:
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, 1868 senesinde İstanbul’da Rasathane-i Amire adıyla kuruldu. O dönem Fransız hükümeti de rasathanenin faaliyetlerini desteklemiştir. Ayrıca Avrupa’dan birçok gözlem malzemesi satın alınarak kurulmuş olup Rasathanenin ilk müdürü Aristide Coumbary olmuştur.
Milli Eğitim Bakanlığı’ndan Boğaziçi Üniversitesi’ne aktarılmasının ardından ismi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü olmuştur. Kurulduğunda sadece gökyüzü gözlemi yapan bu kurum, Boğaziçi’ne aktarıldıktan sonra birçok farklı alanda faaliyet yürütmeye başladı. Faaliyet alanlarını şu şekilde maddelemek mümkün:
- Deprem Mühendisliği
- Jeodezi Mühendisliği
- Jeofizik Mühendisliği
- Astronomi Alanı
- Jeomanyetizma Alanı
- Meteoroloji Bilimi
Günümüzde tüm bu alanlarda araştırma faaliyeti yürüten Kandilli Rasathanesi uluslararası düzeyde yüksek saygınlık kazanmış bir kurumdur.
Kandilli Rasathanesi Nerede Kuruldu:
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’nün kurul yeri oldukça merak konusu. 120 aşkın bir tarihe sahip olan bu rasathane ilk olarak 1968 senesinde İstanbul’un Pera bölgesinde kurulmuştur. Bu bölgenin seçilme sebebi 74 metre yüksekliğinde olması ve hava şartları bakımında verimli bir özelliğe sahip olmasıydı.
Ancak bu rasathane, 31 Mart vakası olarak bilinen kalkışmada büyük oranda tahrip edildi. Bu sebepten dolayı rasathane Maçka’ya taşındı. 1911 senesinde bugün bulunduğu yer olan Kandilli’ye taşınarak faaliyetlerine devam etmektedir. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü günümüzde tüm alanlarda araştırmalarına devam ederek halkı bilgilendirmektedir.
