Maymun çiçeği hastalığı, Poksvirüs ailesinden bir virüsün insanı enfekte etmesiyle ortaya çıkan sağlık hastalığıdır. Bu aileden Orthopoxvirus cinsinden olan maymun çiçeği virüsü, ilk olarak 1958 yılında gözlemlenmiştir. Virüs, maymun çiçeği adıyla anılıyor olsa da köken itibariyle kemirgenlerden kaynaklanan bir virüstür.
Virüsün 1958 yılındaki keşfinin maymun kolonilerinde olması, hastalığın bu isimle anılmasına sebep olmuştur. Maymun çiçeği hastalığının belirtileri; yüksek ateş, eklem ağrıları, yorgunluk, lenf bezlerinde oluşan şişlikler şeklinde olsa da hastalığın en temel belirtisi vücudun farklı noktalarında oluşan döküntülerdir.
Maymun Çiçeği Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Maymun çiçeği hastalığının belirtileri, virüsün enfekte etmesiyle başlamaz. Her enfeksiyon temelli hastalıkta olduğu gibi maymun çiçeğinde de virüsün vücut içerisinde yayılmadan önce kuluçka süresini geçirmesi gerekir. Kuluçka süresi ortalama 4-5 gün kadardır. Hastalığın ilk belirtileri de bu kuluçka süresinin tamamlanmasının ardından başlar.
Maymun çiçeğinin belirtileri, geçmiş yıllarda büyük salgınların ortaya çıkmasına sebep olmuş çiçek hastalığı ve çocuklarda yaygın olarak gözlemlenen suçiçeği ile paralellik gösterir. Maymun çiçeği hastalığının belirtileri genel hatlarıyla şu şekildedir:
- Ateş, yorgunluk hissi ve baş ağrıları
- Yoğun üşüme ve titreme
- Vücudun farklı noktalarında gözlemlenen bölgesel ağrılar
- Lenf bezlerinde ortaya çıkan şişlikler
- Yoğun deri lezyonları
Maymun çiçeği hastalığı belirtileri arasında en ayırt edici olanı, cilt yüzeyinde ortaya çıkan döküntülerdir. Deri lezyonu olarak tanımlanan bu döküntüler, hastalığın gelişim gösterdiği ilk 1-5 gün içerisinde gözlemlenebilir.
Maymun Çiçeği Hastalığı Neden Ortaya Çıkar?
Maymun çiçeği hastalığı, bulaş riski yüksek bir hastalıktır. Bu doğrultuda hastalıktan korunmak için enfekte riskinin yüksek olduğu durumlardan kaçınmak gerekir. Maymun çiçeği hastalığı, büyük oranda sincap ve fare gibi kemirgen ailesinin mensubu hayvanlardan bulaşır. Bununla birlikte maymun çiçeğiyle enfekte olmuş başka bir hayvandan da bulaşması olasıdır.
Maymun çiçeği hastalığı enfeksiyonuna sebep olan bazı durumları şu şekilde özetlemek mümkündür:
- Enfekte olan bir hayvanın etinin iyi pişirilmeden tüketilmesi
- Enfekte olmuş bir hayvanın vücut sıvısına doğrudan temas edilmesi
- Enfekte olmuş bir hayvanın ısırması
- Enfekte olmuş hayvanın cilt döküntülerine temasta edilmesi
Maymun çiçeğinin hayvandan insana bulaşma biçimleri, genel hatlarıyla bu şekilde ifade edilebilir. Virüs, aynı zamanda insandan insana bulaşabilme niteliğine de sahiptir. İnsandan insana olan bulaş, enfekte olmuş biriyle yakın temas, soluma, cilt lezyonlarına dokunma ve kontamine olmuş eşyalara temas şeklindedir.
Tedavisi Nedir?
Maymun çiçeği tedavisi, diğer bulaş riski yüksek epidemik hastalıklarda olduğu gibi öncelikli olarak korunma ile başlar. Bütün hastalıklara karşı olduğu gibi maymun çiçeğinden korunmanın en etkili yöntemi hijyendir. Bu hastalıktan korunmak için her şeyden önce hijyen kurallarını yüksek düzeyde hassasiyetle uygulamak gerekir.
Hastalığın klinik ortamda tedavisi hakkında tıp dünyasında kesin uygulanabilir bir yol haritası yoktur. Bununla birlikte maymun çiçeği tedavisi, çiçek hastalığının tedavisinde kullanılan bazı ilaçlarla yürütülebilir. Aynı zamanda enfekte olmuş hastanın sağlıklı ve iyi beslenmesine de dikkat edilir. Tedavinin temel maksadı, semptomları ve semptomlardan kaynaklanan diğer olumsuzlukların etkisini düşürmektir.
Hangi Ülkelerde Maymun Çiçeği Hastalığı Görüldü?
Maymun çiçeği hastalığı, temel olarak bulaş riski düşük bir hastalıktır. Bununla birlikte son dönemde yaygın olarak bazı ülkelerde gözlemleniyor olması, maymun çiçeği virüsünün neden olduğu bu hastalığın epidemik boyutlarını göstermiştir. Hastalığın vahşi hayvan yaşamının yüksek olduğu ülkelerde daha hızlı yayılım gösterebileceği söylenebilir.
Son dönemde maymun çiçeği hastalığı bildiren ülke sayısı beklenmedik ölçüde arttı. Avrupa’daki ilk vaka İngiltere’de gözlemlendi. Bu vakanın ardından; Belçika, Fransa, Portekiz, İtalya ve İspanya gibi Avrupa ülkelerinden de vaka bildirim geldi. Avrupa’ya ek olarak maymun çiçeği hastalığı; Kuzey ve Latin Amerika’da da gözlemlendi.
