Teknokent, bir ülkenin kalkınmasını sağlayan önemli kurumlardan birisidir. Diğer adıyla teknopark da denen bu kurum, ilk olarak 1989 yılında gündeme gelmiştir. O dönemlerde Türkiye’de teknopark çalışmaları başlamış ve 2000’li yıllara gelindiğinde mevzuatı oluşturularak belirli bir zemine oturtulmuştur. Teknoparkların kurulması ve faaliyet göstermesi ise 2000’li yıllarda başlar ve günümüze kadar devam eder.
Türkiye’de Kaç Tane Teknokent Var?
Türkiye’de teknokentler sadece üniversiteler tarafından değil; bakanlık ve devlete bağlı diğer kurumlar tarafından da desteklenir. Böylece geçmişten bugüne teknoloji geliştirme bölgelerinin sayılarında büyük bir artış görmek mümkündür.
Türkiye’de bugün yaklaşık 88 adet teknokent merkezi bulunur. Bunlardan yaklaşık 73 tanesi aktif olarak çalışırken kalan 15’inin alt yapı çalışmaları hala devam ediyor.
Türkiye’deki ilk teknokent ODTÜ bünyesinde Ankara merkezinde kuruldu. Sonrasında ise bunu Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Bilkent CYBERPARK, Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi, ASO Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi ve TeknoHAB Tekoloji Geliştirme Bölgesi gibi başkent merkezli teknoloji parkları takip etti.
Ankara dışında Türkiye’nin dört bir yanında birçok teknoloji geliştirme bölgesi kurulmuş ve kurulmaya da devam etmektedir. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanır:
- TÜBİTAK Marmara Teknokent, BAU Teknoloji ve Girişim Vadisi, Finans Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi (İstanbul),
- İTÜ Arı Teknokent (İstanbul)
- Sabancı Üniversitesi Inovent(İstanbul)
- Koç Üniversitesi Kworks (İstanbul)
- İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi (İzmir),
- Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Eskişehir),
- Kapadokya Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Nevşehir),
- Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Kayseri),
- Muğla Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Muğla) olarak sıralanır.
Ayrıca geçtiğimiz aylarda Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ile Türk Alman Üniversitesi’nin ortak hareketiyle Dijital Teknokent’in temelleri atılmıştır.
Türkiye’deki Teknokentlerde Genellikle Hangi Sektördeki Firmalar Yer Alır?
Son yıllarda Türkiye’de artışı devam eden teknokent merkezlerinde birçok firma faaliyet gösteriyor. Ülkemizde bulunan 85 teknokentte yaklaşık olarak 6 bin 818 firma çalışmalarını sürdürüyor.
Bu firmalar arasında yazılım, bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin sektörel dağılımdaki oranı %45 iken; mühendislik alanında faaliyet gösteren firmaların oranı ise %7. Bunların dışında medikal, enerji, kimya, gıda, savunma, otomotiv, tarım ve hayvancılık gibi birçok farklı sektör de AR-GE çalışmalarında yer alıyor.
Türkiye genelinde faal olarak çalışmalarına devam eden teknokentler tarafından gerçekleştirilen AR-GE projeleri ise toplamda 41 bin 520’ye ulaşmıştır. Tamamlanmış AR-GE projelerinin yanı sıra henüz tamamlanmamış projeler de bulunur. Bunların ise toplam sayısı yaklaşık 11 bin 225’dir.
Türkiye’deki teknoparkların ihracattaki payı ise azımsanamayacak bir değerdedir. Bilim parkı olarak da adlandırılan bu kurumlardaki firmaların toplam ürün ve hizmet satışı 131,8 milyar liraya ulaşmış olup, dış satım değeri ise 6,2 milyar dolarlık bir rakama tekabül eder.
Teknokent Destekleri ve Avantajları Nelerdir?
Türkiye’de teknokent merkezi içerisinde yer alan firmalara devlet tarafından belirli destekler sağlanır. Bunlardan belki de en önemlisi vergi desteğidir. Bölgede faaliyet gösteren firmaların yazılım ve AR-GE çalışmalarından elde ettikleri kazançlar, 31.12.2023 tarihine kadar vergiden muaf tutulmuştur.
Teknoloji geliştirme bölgesindeki firmalarda çalışan öğretim üyeleri de dahil AR-GE personeli ve destek personelinin (%10’u geçmemek kaydıyla) görevlerinde elde ettikleri ücretler, 31.12.2023 tarihine kadar vergiden muaftır. Ayrıca teknoparkta yer alan işletmelerin AR-GE tasarımı ve destek personeline ödenen SGK işveren prim payının yarısı Maliye Bakanlığı bütçesindeki ödenekten karşılanır. Örneğin; 2000 TL brüt ücret alan bir çalışanın %19,5 sigorta priminin yarısı devlet tarafından karşılanır. Böylece işveren sadece 195 TL öder.
Bu bölgedeki girişimcilerin gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulduğu süre içerisinde sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden de muaftır.
Teknokentler ile ilgili diğer yazımız ilginizi çekebilir;
