Klima, bugün hayatımızın vazgeçilmez teknolojilerinden biridir. Peki, klima ne zaman icat edildi? Klimanın geçmişine baktığımızda, serinleme ihtiyacının insanlık tarihi kadar eski olduğunu görüyoruz. Şimdi, klimanın icadının ilginç hikayesine birlikte göz atalım.
İlk Serinleme Yöntemleri
Klimadan çok önce, insanlar farklı yöntemlerle serinlemeye çalışıyordu. Antik Mısır’da evlerin kapısına ıslak bezler asılır, buharlaşan su sayesinde hava serinletilirdi. Romalılar ise şehirlerine su kemerleriyle su taşıyıp, evlerinin duvarlarına su akıtarak ortamı serin tutmaya çalışmışlardı.
Havanın Soğutulması Üzerine İlk Deneyler
Havanın soğutulması üzerine bilimsel çalışmalar 18. yüzyılda başladı. 1758 yılında Amerikalı bilim insanı Benjamin Franklin ve İngiliz profesör John Hadley, bazı sıvıların buharlaştırılmasıyla ortamın soğutulabileceğini keşfetti. 1820’li yıllarda ünlü mucit Michael Faraday, amonyağı yüksek basınçla sıvılaştırıp sonra buharlaştırarak havayı soğutmayı başardı.
Bu deneyler, modern klimanın temelini oluşturan bilimsel ilk adımlardı.
Modern Klimaların Temeli: John Gorrie
1851 yılında Amerikalı doktor John Gorrie, hastalarını serinletmek için yeni bir yöntem geliştirdi. Buz dolu kaplar kullanarak odaları soğutmaya çalıştı. Ancak buz taşımanın zorlukları nedeniyle Gorrie, mekanik buz üretebilen bir makine icat etti. Maddi destek bulamadığı için bu icat yaygınlaşamadı, fakat Gorrie’nin çalışmaları modern klima sisteminin önünü açtı.
Günümüz Klimalarının Babası: Willis Carrier
Bugünkü anlamda ilk klima 1902 yılında Amerikalı mühendis Willis Carrier tarafından icat edildi. Carrier, bir matbaada yaşanan sıcaklık ve nem problemlerine çözüm bulmak için çalışıyordu. Geliştirdiği sistem, havayı soğuk su dolu borulardan geçirerek sıcaklık ve nemi kontrol altına alıyordu.
Willis Carrier’ın icadı, ilk modern klima sisteminin doğuşu kabul edilir. Carrier’ın tasarladığı klima, tam 30 ton ağırlığındaydı! Bugün kullandığımız küçük ve kullanışlı klimalar da aynı temel prensiplere dayanarak çalışmaktadır.
Klima Nasıl Çalışır?
Klimalar, “gaz sıvıya dönüşürken ısı verir, sıvı gaz olurken ısı alır” prensibine göre çalışır. Klimanın iç ünitesi evin içinde, dış ünitesi ise dışarıda bulunur. Kompresör gazı sıvılaştırır, dış üniteden ısıyı dışarı atar. Sıvılaşan gaz, düşük basınca maruz kalıp tekrar gaz hâline gelirken bulunduğu ortamın ısısını emer ve böylece ortamı soğutur. Bu döngü, klima çalıştığı sürece devam eder.
Klimanın İcadı Hayatımızı Değiştirdi
Özetle, klima tarihi birçok bilim insanının ve mühendisin uzun yıllar süren çalışmalarıyla şekillendi. Ancak günümüz modern klimasının mucidi olarak Willis Carrier kabul edilir. 1902 yılında başlayan bu serüven, bugün dünyanın dört bir yanında evleri, iş yerlerini ve araçları serinleten gelişmiş klima sistemlerine dönüştü.
Bu tarz benzersiz içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız.
